Theater & toneel
Toneel, een podium, op de planken.. Iedereen heeft ooit op school of in een jeugdbeweging eens ervaren wat het betekent voor een publiek te staan….
Het gaat altijd gepaard met een soort spanning en veroorzaakt in min of meerdere mate een vorm van stress. En toch zijn er mensen die de microbe te pakken krijgen en regelmatig op de toneelplanken willen staan. Dat is de reden waarom onze toneelkring Kunst Adelt nog steeds bestaat, dit jaar al 73 jaar.
We nemen U even mee naar het ontstaan en de fantasierijke wereld van de toneelkring “Kunst Adelt”
Sinds 1945
Voor de Tweede Wereldoorlog waren er in
’s-Gravenwezel een aantal verenigingen actief bezig met toneel.
De toneelgroep van l’Hotel de la Grotte, de fanfare sint-Jozef en verschillende andere kleine verenigingen organiseerden regelmatig “bonte avonden“.
In de Tweede Wereldoorlog viel het verenigingsleven omzeggens volledig stil maar na de bevrijding in 1945 nam men de draad weer op en werd alles terug opgebouwd. Enkele energieke gasten brachten een dertigtal toneelliefhebbers van voor de oorlog terug samen voor een eerste algemene vergadering op 21 september 1945...
KUNST ADELT werd geboren en het eerste bestuur werd geïnstalleerd.
Ludovic de Ridder werd voorzitter, Frans Ghijs ondervoorzitter, Frans Michielsen penningmeester en Frans Aertbeliën was schrijver-secretaris.
Het reglement was heel duidelijk... en er bleef niet veel ruimte voor interpretatie. Hierbij enkele details uit de 23 artikels
-
artikel 3: alle politiek is ten strengste verboden en zal uitsluiting tot gevolg hebben
-
artikel 8: ieder lid onderwerpt zich aan elke beslissing van het bestuur
-
artikel 12: de TK zorgt voor toneel in den winter en voor uitstapjes, Vlaamse kermis en andere tijdens den zomer
-
artikel 18: elk lid en erelid is verplicht op de meest waardige wijze de prestige van onzen TK hoog te houden
-
artikel 20: beslist dat onzen TK worde genoemd: “Kunst Adelt”
-
artikel 21 alle in het reglement niet voorziene gevallen worden door het bestuur geregeld
Aangezien wij nog geen nieuw reglement hebben opgesteld is tot op vandaag dit oude reglement nog steeds van toepassing.
Spelen & plezier
Na de oprichting van de toneelkring ging alles snel van start. De eerste productie “Hoera wij gaan trouwen” kwam op de planken 3-4-11 november 1945.
Op 16 december 1945 vond zelfs het eerste “Bal” plaats.
In de beginperiode werden er buiten de toneelopvoeringen ook regelmatig uitstappen georganiseerd. In 1946 ging de eerst uitstap ‘naar zee’ , in 1947 werd er gereisd naar ‘de Ardennen’ en in 1948 was ‘Brussel’ aan de beurt. In 1949 ging de uitstap naar ‘Bouillon’ en in 1950 was er een reis naar ‘ Eupen-Malmedy’. Kunst Adelt heeft zelfs de ‘processie van Echternach’ gelopen.
De jaarlijkse reis werd een traditie die tot in de tachtiger jaren bleef duren. Vanaf de jaren negentig veranderden de jaarlijkse activiteiten eerder naar wandelingen en fietstochten.
Teambuilding was nog niet uitgevonden, maar elk jaar kwam iedereen samen op het ‘Teerfeest’ waar eens goed werd gegeten, gedronken en de nodige liedjes of korte sketches werden opgevoerd. Het traditionele jaarlijkse ‘Mosselfeest’ was een tweede gelegenheid om de sfeer en verstandhouding op peil te houden.
In het decor
De toneelvereniging vormde een vaste waarde in het dorp en de voorstellingen, die tot eind de jaren zestig doorgingen in de parochiezaal achter de kerk, bracht iedereen op de been. De “patronage” werd vanaf de middag klaargezet en de stoof stond roodgloeiend tegen de tijd dat het publiek aankwam.
Genummerde plaatsen waren nog niet in gebruik en de sport was om vroeg genoeg te komen om jassen en sacochen op de stoelen te leggen vooraleer men achteraan zijn drankje ging degusteren.
In 1969 werd de nieuwe gemeenteschool in gebruik genomen en de turnzaal van de huidige ‘Wingerd’ werd voorzien van een podium voor de toneelkring. De nieuwe decors werden opgebouwd met zware houten draaipanelen die ‘flexibele’ opstellingen en wissels mogelijk maakten. De decorploeg was in de wolken en de stap naar meer ‘moderne’ decors was gezet.
Decorbouw is en blijft een aparte stiel. Verschillende creatieve leden hebben zich al die jaren uitgeleefd en toverden de podia om tot soms kunstige pareltjes.
Sterrehemels, landschappen, kamers, trappen, geheime wanden en opklapbedden. Het record van decorwissels werd gevestigd bij de voorstellingen van ‘de Paradijsvogels’ waar maar liefst 10 decorwissels gebeurden.
Geen uitdaging was te groot en in 2015 werd voor de 70 jaar jubileumvoorstelling zelfs een cruiseschip opgebouwd dat tot in de zaal voer. ‘Love Boat’ was een grote productie met 16 spelers en 10 dansers (figuranten).
Deze foto geeft een indruk van één van de zeven decors uit ‘En waar de sterre bleef stille staan’ (Felix Timmermans), een klassieker die in 1978 en 1987 werd opgevoerd en waarbij er nog enkele anciens te zien zijn (1978 vlnr: Louis Rotthier, Leon Van Heyste, Robert Corluy).
Georganiseerde
chaos
Het motto van Kunst Adelt was en blijft nog steeds “georganiseerde chaos”.
Het opzetten van een toneelproductie is een complexe organisatie en alhoewel enkele mensen steeds het overzicht bewaren komt in de aanloop naar de voorstellingen voor velen alles nogal chaotisch over. Niets is minder waar natuurlijk want de regisseur en productieleider gaan altijd zeer systematisch te werk om net op tijd alle puzzelstukjes in mekaar te doen vallen.
De stress verhoogt naarmate de première dichterbij komt. En de finale is “de generale repetitie” waarbij spel, licht en geluid de eerste keer helemaal samenvallen. Er wordt al eens beweerd dat een “slechte generale” voorbode is van een “goede première”, maar daar rekenen we toch liever niet op.
De regisseur en spelers trekken het geluk naar zich toe met een aantal (bijgelovige) tradities zoals ‘de tufsessie’ die net voor elke opvoering plaatsgrijpt, die start met een peptalk van de regisseur waarna iedereen tuft (tuf- geluid) over de schouders van elke medespeler. Daarna stellen de spelers zich op achter de coulissen. Deze tufsessie zou naar het schijnt geluk brengen en iedereen naar opperste concentratie verheffen om samen te werken naar het succes van de opvoering.
In de souffleursbak
Toneel is in de jaren altijd hetzelfde gebleven en tegelijkertijd helemaal veranderd. Tot begin de jaren negentig werd er steeds gewerkt met een ‘souffleur’.
Deze persoon fluisterde tijdens de voorstellingen alle teksten zodat de spelers konden horen wat zij moesten zeggen. In moeilijke momenten wanneer de speler de draad helemaal kwijt was, leidde dit tot soms hilarische situaties waarbij er zo hard gefluisterd werd en nog eens herhaald dat het publiek reeds op voorhand hoorde wat er moest gezegd worden.
Tot in de jaren tachtig zat de souffleur in de ‘souffleur-bak’. De souffleur-bak is een zitplaats onder de speelvloer die werd afgedekt met een kap met opening naar de spelers zodat het publiek het hoofd van de souffleur niet zag. Later stond de souffleur aan de zijkant van het toneeldoek.
(foto Victorine)
Mooi
opgelost
Reeds vele jaren is er geen souffleur meer en wordt er verwacht van de spelers dat zij de rol perfect kennen en elkaar eventueel helpen om uit problematische situaties te geraken.
Problemen komen al eens voor tijdens de voorstelling en een oplossing moet er direct zijn! Er zijn momenten geweest dat deuren blokkeerden, dat spelers te vroeg of te laat binnen kwamen, dat spelers plots een ‘paar bladzijden’ verder in de tekst verder gingen, dat er door een stoel of tafel werd gezakt, dat het licht uitviel, dat kleding scheurde of afzakte. Er is in al die jaren heel veel gebeurd, maar het publiek heeft hier (hopelijk) nauwelijks iets van gemerkt.
In 2012 werden in samenwerking met Marnixring ‘De Loteling’ een grote productie opgezet in openlucht. De voorstellingen hadden plaats in de tuin van de pastorij van Schilde. Er was een echte tribune en de opvoering ‘De Loteling’ van Hendrik Consience werd opgevoerd met 26 spelers en figuranten. Het werd een indrukwekkende voorstelling met marcherende soldaten en spelers die over heel de tuin tussen bomen en struiken tevoorschijn kwamen.
Samen
Onze toneelkring blijft in dezelfde stijl voortgaan en bewijst dat mensen van alle slag, zowel de kuisvrouw, de denker als de manager, met respect voor elkaar, plezier kunnen maken en kunnen werken aan een gezamenlijk doel.
Er komt wel wat bij kijken vooraleer de opvoering op de planken komt: Toneelbrochures lezen en selecteren, spelersteam samenstellen, zaalreserveringen, promotie, affiches, kaartverkoop en nummering, zaal klaarzetten, decorbouw en schildering, rekwisieten verzamelen, kleding, tooginrichting en aan- afvoer dranken, broodjes, repetities, thuis studeren, regie, muziek- en lichtplan, geluid en licht opbouw, geluid en licht repetities, inkom en café-teams voorzien, Sabam aanvragen, nog één en ander…. en dan kunnen we van start….
Reeds veel succesvolle toneelproducties zijn gepasseerd. Wij danken dit mede aan onze illustere voorgangers waarvan er verschillende niet meer zijn. Een bijzondere plaats krijgt onze vorige voorzitter Frans Aertbeliën die deze kring lange tijd op de sporen heeft gehouden. Daarna nam dochter, Maria Aertbeliën, de fakkel over en zet de traditie verder.
In 2016 werd ‘de gouden parel’ uitgereikt aan onze toneelkring.
Vandaag staan wij hier dus nog steeds met onze spelers en medewerkers, een sterke en enthousiaste club.
Kunst Adelt heeft sinds 1945 reeds 83 toneelstukken afgerond.
En wat brengt de toekomst ? Kunst Adelt gaat voort ‘in georganiseerde chaos’ en wij spelen verder toneel, wij zijn trouwens nog maar 73 jaar jong !
Maria Aertbeliën ontvangt de Gouden Parel van burgemeester Dirk Bauwens